Coraz popularniejsze w ostatnim czasie staje się nabywanie rzadkich gatunków zwierząt w celu udomowienia ich i sprawowania nad nimi opieki w sposób analogiczny, jak nad innymi domowymi pupilami. Nie wszyscy posiadacze tych – często bardzo niebezpiecznych – zwierząt zdają sobie jednak sprawę z tego, że polskie prawo zabrania posiadania i przetrzymywania, sprowadzania z zagranicy oraz sprzedaży, wymiany, wynajmu, darowizny i użyczania podmiotom nieuprawnionym do ich posiadania, żywych zwierząt gatunków niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi.

Kategorie zwierząt niebezpiecznych dla zdrowia i życia ludzi

Zwierzęta gatunków niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi zostały ujęte przez ustawodawcę w dwie kategorie: kategoria I obejmuje najbardziej niebezpieczne gatunki lub grupy gatunków zwierząt, które z przyczyn naturalnej agresywności lub właściwości biologicznych mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi (w tej kategorii znajdują się m. in. goryle, krokodyle, czy kobry), natomiast kategoria II obejmuje pozostałe gatunki lub grupy gatunków zwierząt niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi (w której znajdują się np. rysie, żyrafy, czy małpy szerokonose). Co istotne, do obu kategorii zalicza się również w pewnych wypadkach mieszańce tych gatunków zwierząt.

Wyjątki od zakazu

Zakaz posiadania, przetrzymywania oraz sprowadzania z zagranicy żywych zwierząt niebezpiecznych nie dotyczy ogrodów zoologicznych i placówek naukowych prowadzących badania nad zwierzętami, natomiast sam tylko zakaz posiadania i przetrzymywania tych zwierząt nie dotyczy również ośrodków rehabilitacji zwierząt i azyli dla zwierząt. W przypadku zaś, gdy osoba fizyczna zamierza nabyć zwierzę niebezpieczne – musi uzyskać na to zgodę dyrektora ochrony środowiska. Uzyskanie zgody jest przy tym możliwe jedynie w stosunku do zwierząt kategorii II.

Warunki wydania zezwolenia

Jednym z warunków wydania zezwolenia na posiadanie i przetrzymywanie zwierząt gatunków niebezpiecznych jest zapewnienie odpowiednich – a szczegółowo opisanych we właściwych przepisach wykonawczych – warunków przetrzymywania takiego zwierzęcia, które następnie są weryfikowane przez powiatowego lekarza weterynarii. Jeżeli są one spełnione, powiatowy lekarz weterynarii stwierdza to w drodze zaświadczenia, które stanowi załącznik do wniosku. Kontrolę spełniania wyżej wskazanych warunków może również, już po wydaniu zezwolenia, przeprowadzić regionalny dyrektor ochrony środowiska, który – po stwierdzeniu w tym zakresie nieprawidłowości – może nawet cofnąć zezwolenie. Niezbędnym warunkiem posiadania zwierzęcia niebezpiecznego jest także jego właściwe oznakowanie.

Niezbędny wpis do rejestru

Poza uzyskaniem zezwolenia dyrektora ochrony środowiska, niezbędne jest zgłoszenie posiadanego niebezpiecznego zwierzęcia do właściwego rejestru, prowadzonego przez starostę. Zgłoszeniu takiemu podlegają również zwierzęta gatunków wymienionych w załącznikach A i B rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi.

„Egzotyczne” zwierzęta objęte unijnym rozporządzeniem z dodatkowymi wymogami

Niezależnie od powyższego należy pamiętać, że inna procedura prowadząca do posiadania zwierząt „egzotycznych” dotyczy gatunków niebezpiecznych, zaś inna gatunków wymienionych w rozporządzeniu unijnym w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory. Obie jednak łączy obowiązek rejestracji zwierzęcia. We wniosku o dokonanie rejestracji należy wskazać zaś między innymi takie dane, jak numer i data wydania zezwolenia na import zwierzęcia do kraju albo numer i data zezwolenia na schwytanie zwierzęcia w środowisku, dokumentu wydanego przez powiatowego lekarza weterynarii, potwierdzającego urodzenie zwierzęcia w hodowli albo innego dokumentu stwierdzającego legalność zwierzęcia.

freeimages.com
Casus udomowionej pumy

Sąd Rejonowy w Zawierciu w wyroku z dnia 5 września 2019 r., sygn. akt: II W 1116/18 w sprawie o wykroczenie, uznał obwinionego winnego tego, że pomimo zakazu posiadał zwierzę niebezpieczne dla życia ludzi – pumę concolor - a ponadto, że wykorzystywał to zwierzę do celów rozrywkowych pomimo niespełniania ku temu wymagań ustawowych, jak również, że nie zgłosił faktu posiadania pumy do rejestru, a wreszcie: że udaremnił Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii kontrolę dobrostanu zwierzęcia. Za wyżej wskazane wykroczenia sąd wymierzył obwinionemu karę grzywny i przepadek „egzotycznego” zwierzęcia. Ten wypadek udowadnia, że posiadanie niebezpiecznego zwierzęcia bez dopełnienia niezbędnych formalności jest niedopuszczalne i może powodować dla jego posiadacza dotkliwe konsekwencje – zwłaszcza, że zwierzęta podlegające w takim wypadku przepadkowi zazwyczaj mają znaczną wartość.

Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez „egzotyczne” zwierzę

Należy mieć na uwadze, że jeżeli decydujemy się na posiadanie zwierzęcia niebezpiecznego i chowamy to zwierzę w rozumieniu przepisów prawa cywilnego, to jednocześnie jesteśmy odpowiedzialni za szkody wyrządzone przez to zwierzę osobom trzecim, w przypadku na przykład jego ucieczki. Praktyka orzecznicza zna przypadek, gdy właściciel cyrku wyrokiem sądu został zobowiązany do zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia chłopcu, który został ranny podczas tresury niedźwiedzi, prezentowanej w tym cyrku.

Zanim zatem zdecydujemy się na zakup egzotycznego zwierzęcia upewnić się, że będzie możliwa „legalizacja” jego posiadania przez właściwe organy.

Powyższy tekst jest artykułem publicystycznym i nie stanowi porady prawnej.

Zajmujemy się problematyką prawnych regulacji chowu i hodowli zwierząt, wypadków z udziałem zwierząt, kwestiami odpowiedzialności cywilnej i odpowiedzialności karnej właścicieli zwierząt.

Rozwijamy obecnie specjalizację w zakresie prawnego otoczenia chowu i hodowli zwierząt gospodarskich, sportowych oraz domowych.

Jeżeli masz problem związany z wypadkiem z udziałem zwierzęcia - skorzystaj z naszego doświadczenia i skontaktuj się z nami.

Menu